Odznaka Policyjna

Policyjna Odznaka Zasługi im. „Ponurego” nierozerwalnie związana jest Ziemią Świętokrzyską. Na odznace widnieje łaciński napis „LAUS TIBI”, co znaczy „CHWAŁA TOBIE”.

Przewodniczącym Kapituły Odznaki od samego początku jej istnienia był Zdzisław Rachtan ps. „Halny”, który zmarł 26 stycznia 2014 roku w Warszawie. W dniu 24 kwietnia 2014 roku na mocy uchwały Przewodniczącym Kapituły Honorowej „Policyjnej Odznaki Zasługi im. „Ponurego” wybrano Jacentego Frydrycha .

Odrodzona w 1989 roku polska Policja potrzebowała wzorów do naśladowania. Policjanci kieleccy wyrażali nową myśl w widzeniu roli i służby Policji dla społeczeństwa. Pragnęli, aby ich formacja była wreszcie w pełni profesjonalna, a służący w niej policjanci mieli oparcie w wartościach moralnych i trwałych wzorcach. Na początku lat 90 – tych ówczesne Kierownictwo Komendy Wojewódzkiej Policji w Kielcach nawiązało współpracę z kombatantami, podwładnymi płk „Piwnika” zrzeszonymi w Świętokrzyskich Zgrupowaniach Partyzanckich Armii Krajowej „PONURY – NURT”.

Współpraca ta zaowocowała uznaniem, aspiranta Policji Państwowej Jana Piwnika „Ponurego”, Patronem Policji Świętokrzyskiej. W tym też czasie zrodziła się myśli, aby policjantów szczególnie wyróżniających się w służbie, niosących z narażeniem zdrowia i życia pomoc poszkodowanym honorować odznaką, nadawaną przez Kapitułę Odznaki.

15 czerwca 1991 r. podczas koncentracji Środowiska „Ponury”–„Nurt” w klasztorze oo. Cystersów w Wąchocku ustanowiono Krzyż Policyjny im. „Ponurego” – od 1999 r., zmieniono nazwę na Honorową Policyjną Odznakę Zasługi im. „Ponurego”. Odznakę zaprojektował Andrzej Kasten „Zulejka”. Pod aktem erekcyjnym podpisy złożyli członkowie powołanej Kapituły:

Zdzisław Rachtan „Halny” (przewodniczący),
Andrzej Kasten „Zulejka”,
Edmund Rachtan „Kaktus”,
Jerzy Stefanowski „Habdank”,
Jerzy Szczerba „Mirt”,
Marian Świderski „Dzik”
Zdzisław Witebski „Poraj”.

W akcie erekcyjnym podkomendni płk Piwnika zawarli m.in. następujące słowa: „Dla uczczenia sławnej pamięci naszego Komendanta poległego na polu chwały w boju o wolną Polskę, dla wsparcia procesów utrwalających osiągniętą suwerenność i dla podkreślenia ich dziejowego znaczenia ustanawiamy Krzyż Policyjny im. „Ponurego”, jako odznaczenie Ziemi Świętokrzyskiej dla wiernych synów naszej Ojczyzny – policjantów za wybitne zasługi dla Rzeczypospolitej Polskiej. 

Odznakę nadaje się funkcjonariuszom Policji, w szczególności za:

• Nieprzeciętną odwagę wykazaną podczas wykonywania obowiązków zawodowych w sytuacji bezpośrednio zagrażającej życiu,
• Uratowanie życia lub zdrowia ludzkiego oraz mienia wielkiej wartości, połączone z narażeniem na znaczne i realne niebezpieczeństwo,
• Mądrość, dalekowzroczność i rozwagę w pracy bezpośredniej lub kierowaniu działaniami Policji, jeśli w rezultacie nastąpiła poprawa stanu bezpieczeństwa, wzrosło poszanowanie prawa lub umocnił się słuszny autorytet Policji.

Odznaka nadawana jest jednorazowo, może być również nadana pośmiertnie. Poza zaszczytem posiadania jej nie wynikają z tego faktu żadne korzyści lub przywileje. Związana jest nierozerwalnie z Ziemią Świętokrzyską, a jej Kapituła ma siedzibę w Kielcach. Niezależnie od ewentualnych zmian w podziale terytorialnym kraju, uprawnionym do jej nadawania będzie zawsze Komendant Policji regionu, w którego obrębie znajdzie się Ziemia Świętokrzyska.

Policyjna Odznaka Zasługi im. „Ponurego” ma wygląd gwiazdy. Wzorowana jest na policyjnej odznace identyfikacyjnej. Wykonana została w kolorach srebrnym i niebieskim – policyjnym (ramiona). Na górnym ramieniu widnieją litery RP (Rzeczpospolita Polska), na dolnym PP (Policja Państwowa). Na bocznych ramionach posiada napis LAUS / TIBI (Chwała Tobie). W środku odznaczenia wpisany jest jeleń św. Emeryka (symbol regionu świętokrzyskiego) i kotwica Polski Walczącej – oficjalny znak Środowiska Świętokrzyskich Zgrupowań Partyzanckich Armii Krajowej „Ponury”– „Nurt”. Odznakę nosi się bezpośrednio na lewej kieszeni kurtki mundurowej lub zawieszoną na lewej kieszeni na krajce świętokrzyskiej w kolorach czerwono-czarnym. Do ubioru cywilnego może być noszona również w formie miniaturki.

Każdego roku, w drugą sobotę czerwca (data najbliższa rocznicy śmierci Jana Piwnika przypadająca na 16 czerwca), na leśnej polanie Wykus k/Wąchocka organizowane są uroczystości upamiętniające poległych żołnierzy Zgrupowań Partyzanckich AK „Ponury”. Wiodącym organizatorem uroczystości jest Środowisko Świętokrzyskich Zgrupowań Partyzanckich Armii Krajowej  „Ponury-Nurt” oraz Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej Obwód Świętokrzyski. Uczestniczą w nich przedstawiciele władz państwowych, wojewódzkich oraz świętokrzyskiej Policji. W trakcie tych uroczystości wyróżniani są policjanci uhonorowani przez Kapitułę. Aktu dekoracji dokonuje Komendant Wojewódzki Policji wraz z członkami Kapituły Odznaki.

Wyróżniono następujących Policjantów:

1993 r.
asp. Tadeusz Bielat – Komendant Komisariatu Policji w Pacanowie (pośmiertnie)

2002 r.
asp. Stanisław Giemza – specjalista Wydziału Kryminalnego KWP w Kielcach.
sierż. sztab. Piotr Białek – referent Rewiru Dzielnicowych Komisariatu Policji w Daleszycach.

2003 r.
nadkom. Jerzy Bukała – Komendant Komisariatu IV Policji w Kielcach.
sierż. sztab. Przemysław Sabowicz – referent Samodzielnego Pododdziału Prewencji Policji w Kielcach.

2004 r.
kom. Sławomir Sędybył – specjalista Wydziału Kryminalnego KWP w Kielcach.

2005 r.
sierż. Szymon Ponikowski – referent Ogniwa Patrolowo-Interwencyjnego Sekcji Prewencji Komisariatu III Policji w Kielcach.
post. Robert Gawęcki – referent Ogniwa Patrolowo-Interwencyjnego Sekcji Prewencji Komisariatu III Policji w Kielcach.
post. Sebastian Słowik – aplikant Ogniwa II Referatu Patrolowo-Interwencyjnego Sekcji Prewencji KPP w Ostrowcu Świętokrzyskim.

2006 r.
sierż. sztab. Robert Borowiecki – referent Ogniwa Patrolowo-Interwencyjnego Sekcji Prewencji KPP w Starachowicach.
sierż. Andrzej Lesiak – referent Ogniwa Patrolowo-Interwencyjnego Sekcji Prewencji KPP w Starachowicach.
nadinsp. Arkadiusz Pawełczyk – ówczesny Mazowiecki Komendant Wojewódzki Policji i były Świętokrzyski Komendant Wojewódzki Policji.

2007 r.
sierż. sztab. Andrzej Chabior – dowódca Drużyny Plutonów Prewencji Samodzielnego Pododdziału Prewencji Policji w Kielcach.
sierż. sztab. Adam Gumuła – dowódca Drużyny Plutonów Prewencji Samodzielnego Pododdziału Prewencji Policji w Kielcach.
sierż. Andrzej Tuzimek – aplikant Plutonu Prewencji Samodzielnego Pododdziału Prewencji Policji w Kielcach.
post. Wojciech Zamojski – aplikant Plutonu Prewencji Samodzielnego Pododdziału Prewencji Policji w Kielcach.

2008 r.
asp. Bogdan Zaroda – dzielnicowy Posterunku Policji w Klimontowie KPP w Sandomierzu.
sierż. sztab. Grzegorz Jaworski – asystent Sekcji Kryminalnej KPP w Opatowie.

2009 r.
mł. asp. Wojciech Łazarski – zastępca dyżurnego Komendy Powiatowej Policji w Jędrzejowie.

2010 r.
podkom. Andrzej Struj – funkcjonariusz Wydziału Wywiadowczo-Patrolowego Komendy Stołecznej Policji (pośmiertnie).
asp. Piotr Furman – dzielnicowy Posterunku Policji w Dwikozach KPP w Sandomierzu.

2011 r.
mł. asp. Daniel Chmielewski – przewodnik psa służbowego KPP w Sandomierzu.

2012 r.
podkom. Piotr Janik – Naczelnik Wydziału Kryminalnego Komendy Miejskiej Policji w Kielcach.

2013 r.
sierż. Dawid Rafał Stanik – referent Zespołu Kryminalnego Komisariatu Policji w Stąporkowie.
podinsp. Grzegorz Grzesiak- ekspert Laboratorium Kryminalistycznego KWP w Krakowie.

2014 r.
podinsp. Aleksy Hamera – Naczelnik Wydziału Prewencji Komendy Powiatowej Policji w Starachowicach.
podkom. Dariusz Wójcik – specjalista Wydziału Dochodzeniowo –  Śledczego Komendy Wojewódzkiej Policji w Kielcach.
sierż. Zbigniew Krępecki – policjant Oddziału Prewencji Policji w Lublinie.

2015 r.
podinsp. Henryk Haliński – ekspert Wydziału Dochodzeniowo śledczego Komendy Wojewódzkiej Policji w Kielcach.

2016 r.
podinsp. Marcin Rasała – Zastępca Naczelnika Wydziału Kryminalnego Komendy Wojewódzkiej Policji w Kielcach.
st. sierż. Paweł Kot – Referent Drużyny i Plutonu Wsparcia Taktycznego Oddziału Prewencji Policji w Kielcach.

2017 r.
podkom. Zbigniew Kaliszewski – za uratowanie życia i zdrowia ludzkiego połączone z narażeniem na znaczne i realne niebezpieczeństwo
st. sierż. Łukasz Bukała – za uratowanie życia i zdrowia ludzkiego połączone z narażeniem na znaczne i realne niebezpieczeństwo

2018 r.
nadkom. Grzegorz Chuchmała – Naczelnik Wydziału Kryminalnego Komendy Miejskiej Policji w Kielcach.

pośmiertnie:
płk. Arnaud Beltrame francuski policjant, bohater, zastrzelony przez napastnika w Trebes na południu Francji, który oddał życie ratując zakładniczkę.
podkom. Mariusz Koziarski – funkcjonariuszu Samodzielnego Pododdziału Antyterrorystycznego Policji we Wrocławiu, bohater, który zginął na służbie podczas akcji zatrzymania niebezpiecznych przestępców.

2019 r.
st. post. Łukasz Czaja – policjant Ogniwa Patrolowo – Interwencyjnego Wydziału Prewencji i Ruchu Drogowego Komendy Powiatowej Policji w Busku – Zdroju.

Na szczególną uwagę zasługuje odznaczenie nadane pośmiertnie podkom. Andrzejowi STRUJ policjantowi Komendy Stołecznej Policji w Warszawie. Został zamordowany w dniu 10 lutego 2010 r. na przystanku tramwajowym przez grupę chuliganów. Wierny do końca policyjnej przysiędze swoją ostatnią interwencję podjął na jednej z warszawskich ulic. Był wtedy na urlopie. Hołdował zasadzie, że policjantem się jest zawsze i w każdych okolicznościach. Po raz pierwszy w historii Kapituła przyznała Honorową Policyjną Odznakę Zasługi funkcjonariuszowi spoza garnizonu świętokrzyskiego.

Wyróżnianie policjantów Honorową Policyjną Odznaką Zasługi im „PONUREGO” reprezentujących wzorowe postawy w ochronie porządku publicznego i zwalczaniu przestępczości ma pozytywny oddźwięk w środowisku policyjnym. Niewątpliwie ma to również znaczący wpływ na kreowanie właściwego wizerunku Policji w oczach społeczeństwa.